Portret, 1991

"Portret" - obraz jest dziełem z 1991 roku I charakteryzuje się wymiarem 87x66 cm. Autorem jest Eugeniusz Gerlach.

Dzieło zostało wykonane w technice pastel. Jest medium leżące na granicy malarstwa i rysunku, produkowane z kolorowych sztyftów przyjmujących postać mi. In. Pasteli olejnych, wodnych, woskowych, kredowych lub ołówków. Największą popularnością pastele cieszyły się w XVIII-wiecznej Europie wśród portrecistów. W swojej twórczości wykorzystywali ją Jean-Étienne Liotard i Rosalba Carriera. W kolejnym stuleciu dostrzeżono potencjał pasteli jako medium odpowiedniego do pracy w plenerze, dlatego wykorzystywali go impresjoniści oraz barbizończycy. Wśród polskich twórców, kompozycje pastelowe wykonywali Stanisław Wyspiański, Leon Wyczółkowski czy Stanisław Ignacy Witkiewicz. Odpowiednim podłożem dla tej techniki jest papier, płótno, karton i pergamin. Kompozycja wykonana pastelami nie wnika w strukturę papieru, dlatego po jej wykonaniu należy ją utrwalić fiksatywą.

Autor pracy wykorzystał jako podłoże papier. Papier to jeden z najpopularniejszych mediów wykorzystywanych w warsztacie artystycznym, pozwalający na uzyskanie zróżnicowanych efektów, w zależności od faktury i materiału. Papier o gramaturze 200 g/m2, przeznaczony do malowania na nim farbami akwarelowymi, temperami, gwaszem czy tuszem, powinien mieć zwartą strukturę, odporną na wykonywanie korekt. Istotna też jest jego chłonność, bowiem nie powinien on falować i marszczyć się pod wpływem mokrych farb. Artyści często wybierają papier bezkwasowy, który można przechowywać przez długie lata oraz który cechuje się odpornością na działanie promieni słonecznych. Innym rodzajem papieru jest papier o gramaturze 90 g/m2, przeznaczony do wykonywania szkiców kredkami, pastelami, ołówkiem, węglem, sangwiną czy sepią. Wyróżnia się ziarnistą fakturą, gwarantującą odpowiednią przyczepność pigmentów. Techniki artystyczne wykorzystujące papier jako medium są znane od antyku. W czasach średniowiecza, na szlachetnym, grubym papierze powstawały miniatury zawarte w księgach; tworzono na szkice przygotowawcze oraz pierwsze rysunki architektoniczne. Z czasów renesansu zachowały szkicowniki Leonarda da Vinci czy Michała Anioła, papier stanowił podstawowe narzędzie pomocnicze przy tworzeniu fresków. Ogromną popularność zyskał od XVI wieku, kiedy w powszechnym obiegu znalazły się grafiki. Obecnie prace na papierze są cenione przez kolekcjonerów, zaś w domach aukcyjnych rysunki i ryciny na papierze grupowane są w osobnych katalogach.

Dzieło posiada charakterystyczne cechy utworu dla stylu figuratywne. Sztuką figuratywną jest przede wszystkim realizm, stanowiący dokładnie odzwierciedlenie wizualnych form otaczającej nas rzeczywistości.

Przewodni temat pracy to człowiek. Jest temat uniwersalny dla historii sztuki: w prehistorii sylwetki ludzkie pełniły rolę mistyczną, w czasach renesansu stanowiły estetyczny wzór piękna, zaś w sztuce współczesnej wątek ten skupia się przede wszystkim na świadomości, percepcji i wnętrzu ludzkim, niekoniecznie przedstawiając go w całej postacii, a obrazując to, co jest częścią jego umysłu.

Wśród gamy kolorystycznej dominuje kolor niebieski, który nadaje onirycznego charakteru dziełom sztuki, co tłumaczy częste jego występowanie w pracach surrealistów, np. U Salvadora Dali i Rene Magritte’a.

Autor dzieła utrzymał je w nastrojach które opisać możemy jako melancholia, niepokój. Melancholia, która była szczególnie popularna w malarstwie końca XIX wieku, kiedy nasiliły się tendencje dekadenckie oraz katastroficzne. Atmosferę niepokoju kreują tematy psychodeliczne, osadzone w ciemnej kolorystyce. Dobitnym przykładem niepokojących obrazów są surrealistyczne kompozycje Zdzisława Beksińskiego.